Yapımı büyük bir hızla devam eden ve yatırımcıların büyük ilgi gösterdiği İkinci Organize Sanayi Bölgesi’nin son durumu Müteşebbis Heyet Başkan Vekili Saim Özakalın ile konuştuk.
ERKHABER / ERZURUM - Yapımı büyük bir hızla devam eden ve yatırımcıların büyük ilgi gösterdiği İkinci Organize Sanayi Bölgesi’nin son durumu Müteşebbis Heyet Başkan Vekili Saim Özakalın ile konuştuk. Erzurum için büyük bir hayal kırıklığı olan 1. Organize Sanayi Bölgesi’nde yapılan yanlışlardan “ders çıkarılarak” adımlar atılması meyvelerini şimdiden vermeye başlamış. Başkan Vekili Özakalın, ilk etapta yatırım başvurusunda bulunan 150 firmadan 42’sine yer tahsislerinin yapıldığını, diğer yatırımcıların evraklarının da incelendiğini duyurdu.
Tahsisler için en önemli şartın “2 yıllık süre” olduğuna dikkat çeken Özakalın, “Bu şu demek, ‘2 yıl içerisinde yatırımını yaptın yaptın, yoksa arsanı geri alırı’ diyoruz. İlk OSB’de yaşanılan sıkıntıları burada yaşamamak için satış değil tahsis yaptık. Yani kimse ‘arsa benim, istediğim zaman yatırım yaparım’ diyemeyecek” dedi.
Röportajla ilgili detayları merak ediyorsanız, sizi daha fazla meraklandırmayalım ve röportajla başbaşa bırakalım..
ERKHABER: Mevcut Organize Sanayi Bölgesi’nin etrafında araziler var deniliyor. Bunlar alınıp buraya dahil edilemez mi?
SAİM ÖZAKALIN: Oradaki arsalar parça parça kamunun hemen hemen hiç kalmadı. Hep şahıs arazisi. Oranın kamulaştırılmasının hesabını yaparsanız böyle bir tane daha organize sanayi bölgesi yaparsınız. Organize sanayi müteşebbislerinin kendi doğruları ve kendi kanaatleri neden çünkü buradaki bu yerlerin sanayiciye tahsis edilmesi noktasında en elverişli en itibar gören yer neresi olur tabiî ki ucuz maliyetle tahsis edeceğiniz yeler olur. Ama bir işin üzerinde bir maliyet varsa sanayiciyi de burada hiç başlamadan caydırmış olursunuz.
ERKHABER: Peki altyapısı bitti mi başkanım?
SAİM ÖZAKALIN: Burayla ilgili olarak 2014 yılında daha bu cazibe merkezleri gündemde yokken 1974’de kurulan 1. Organize Sanayi’nin sanayiciye hizmet veremediğinden dolayı kararlaştırılıyor. Ta o dönem böyle bi arayış içerisine giriliyor. Burada muhdeviyetini yitirdiği için 2. Organize Sanayi yeri olsun diye çalışma yapılıyor. O dönemde bu yer tahsis ediliyor, karar çıkıyor ancak hiç bir şeye el vurulmuyor. Ama 2014 yılında 2. Organize Sanayi bölgesi müteşebbis heyeti kurularak artık buna bir start veriliyor. Daha cazibe merkezi projesi gündemde olmadığı için arazinin de büyüklüğü göz önüne alınarak burayı etap etap değerlendirme söz konusu oldu. Vali Ahmet Altıparmak döneminde burayı iki etap olarak değerlendirip doldurup doldurulamayacağı, müracaat olup olmayacağını bir görmek istedik. O dönemlerde de bedelsiz arsa tahsisi daha söz konusu değil. Önce buranın 50 hektarlık bölümünü gündeme taşıdık. Oradaki yapılanmayı da orada ki yapılanma yüzde 30 Erzurum Büyükşehir Belediyesi, yüzde 30 Erzurum Valiliği olarak YİKOB, yüzde 30 Ticaret ve Sanayi Odası, yüzde 10 ise sırırları içinde bulunduğu belediye yani Yakutiye Belediyesi. O dönemde yönetim kurulu oluşurken de mevzuat gereği dönem valileri başkanlık ediyor. Ticaret ve sanayi odası olarak da ben başkan vekilliği görevini yürütüyorum. O dönem bunu böyle geliştirmemizin nedeni mevzuat gereği belediye olamıyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet sekmen, bir vali yardımcısı ve Yakutiye Belediyesi’nden de bir kişi yönetim kurulunda bulunuyor.
Altyapıya gelecek olursak bir orada 50 hektar olarak çalışmaya başladık. Giden Bilim ve Sanayi Müdürü İlhan Aydın’ın burada emeği çok büyük bunu da demeden geçmeyelim. Ortalama altı dönüm olmak üzere 42 tane sanayi parseli oluşturduk. Ayrıca eğitim parseli, hizmet destek alanları, idari bina tesis alanı, sağlık destek bölümü ve teknik altyapı alanı oluşturuldu. Bunlar mevzuat gereği zorunlu yerler. Ama Eğitim parseli burada çok önemli çünkü açılışı yaptığımızda burada bin 500 öğrenci görev yapacak. Şehrimizin sorunu olan ara eleman ve mesleki eleman sıkıntısını dikkate alırsak bu eğitim alanı bin 500 kişilik öğrenci kapasitesine sahip ve hemen başlayacaklar. 50 hektarlık alandaki oluşturulan 42 parselin tahsisleri tamamlandı. Bu kesin tahsislerle alakalı da başvurular 2016 yılının Haziran ayında yerel ve ulusal gazetelere ilan verilerek ön başvuruların toplanmaya başlandığı duyuruldu.
ERKHABER: Şu ana kadar kaç başvuru geldi?
SAİM ÖZAKALIN: Bu ilk etapta oluşan parsellere o zaman cazibe merkezleri projesi gündemde olmadığı için hep yerel teşebbüsler başvuruda bulundu. Yani Erzurum’da işletmeleri devam eden aynı zamanda da yeni işletmeleri de düşünen yatırımcılar buraya başvuruda bulundular. Yani 150 başvuru yapıldı. Bunların hiçbir tanesinin teşvikten faydalanma gibi bir düşüncesi olmadı. Yani destek almasalar da bu yatırımları yapacaklar.
ERKHABER: İşletmelerle protokol yapıldı mı?
SAİM ÖZAKALIN: Sözleşmeler yapıldı, teminatları alındı. Yani bu 150 kişiden 42 kişiye tahsis yapıldı. Bu yatırımcılarla tahsis komisyonu arasında 6 toplantı yapıldı. Bu yatırımcılar yatırımlarını anlattılar, talep ve istekleri tahsis komisyonu tarafından dinlenildi. Daha sonra bir tahsis komisyon raporu hazırlanarak yönetim kuruluna sunuldu. Daha sonra bunlardan uygun görülen firmalara yönetim kurulu tarafından kesin tahsislerine verildi. Yani bölgenin ihtiyacı olan yatırımlar göz önüne alınarak bu 42 tahsise karar verildi. Tahsis kriterleri ise sırasıyla istihdam, firmanın yapabilirliği, üreteceği ürüne bölgenin olan ihtiyacı, bu alanda tecrübesi olup olmadığı ve son olarak da teminat mektubu aldık. Devletin arsasını alıp da 2 yıl bekletme gibi bir şey söz konusu olmayacak. Verilen sürede işe başlamak zorunda.
ERKHABER: Hangi sektörler var başkanım bu firmalar içerisinde?
SAİM ÖZAKALIN: Mobilya, gıda, cam, yapı malzemesi, ilaç sektörü gibi sektörler var. Tahsis şartlarından biri de firma en az SSK’lı 10 eleman çalıştırmak zorunda olacak. Yönetim kurulunda olan işadamlarına da arsa tahsisi yapmadık. Yani burada niye 42 tahsis diye eleştiriler olabilir. İşte bu kriterleri yerine getirebilecek olan firmalar seçildi. Çok hakkaniyetli davrandık diyebilirim.
ERKHABER: Peki başkanım bu cazibe merkezleri projesi ne durumda?
SAİM ÖZAKALIN: Şimdi biz buraları tahsis ettik. Bunlarda kısa zamanda yatırımlarını yapıp işlerine başlayacaklar. Cazibe merkezleri projesinde Erzurum diğer illere göre hep bir adım önde oldu. Çünkü bizim hazır bir organize sanayi bölgemiz vardı. 2. Etapla alakalı cazibe merkezleri kapsamında Erzurum merkeze 129 toplam Ankara’yla beraber 208 firma başvuruda bulundu. 1. Etap çalışmaları devam ederken 166 hektarlık ikinci alanın hemen çalışmalarına başladık. Yatırım programına alındı. 2017 yılı başlarında da imar planı ve haritaları hazırlanarak tapuları çıkartıldı. 2. Etabın altyapı projesi çalışması tamamlandı. Önümüzdeki ayda ihaleye çıkılıp hemen altyapı çalışmaları başlayacak. 1. Etapta yerel ve kendi imkanıyla yapacak olan yatımcılar dışarıdanda yatırımcı var ama genelde yerel yatırımcı. 2. Etapta da daha büyük ölçekli ve ulusal firmalara.
ERKHABER: Bu cazibe merkezlerinin bir süresi var. Şimdi önümüzdeki ay ihale yapılırsa altyapı çalışmaları ne kadar sürer?
SAİM ÖZAKALIN: Biz altyapı çalışmalarını yaparken firmalar fabrikalarını kurabilirler. Arazide herhangi bir engel yok. Zaten altyapımız bu yatırımlar yapılana kadar hazır olacak. Büyük bir firmanın fabrikasını hazır hale getirip faaliyete başlaması ortalama 2 yıl sürüyor. Büyük firmaların ön tahsisleri yapıldı. Resmi yazıyla bunlara tebliğ edildi. Cazibe merkezinden onay alan bütün firmaları başlatabilecek durumdayız. Erzurum cazibe merkezleri programı kapsamında 208 başvuruyla 23 il arasında 7. Sırada. Bunun nedeni de bizim yerimiz hazır. En fazla talep gören il konumundayız. 1. Etap yellerin 2. Etap ulusalların diye bir düşünce var. Böyle bir şey sözkonusu değil.
ERKHABER: OSB’de aşmaya çalıştığınız her hangi bir sıkıntı var mı?
SAİM ÖZAKALIN: Herşey sürecinde ilerliyor. Beş tane merkez var. Erzurum, Van, Diyarbakır, Malatya ve Kars. Diğer illerde bu beş merkeze bağlı. Bizim coğrafi şartlarımızı da göz önünde bulundurursak Erzurum 7. Sırada değil, 1. Sırada.
ERKHABER: Cazibe merkezi programı hakkında neler söyleyeceksiniz. Şehre katmadeğer katması konusunda?
SAİM ÖZAKALIN: Cazibe merkezi programı Erzurum’da büyük bir heyecan yarattı. Ulusal ve uluslararası firmaların bize yapmış olduğu talepler buradaki yerel yatırımcılara da bir ivme kazandırdı. Cumhuriyet tarihi boyunca çıkarılan en kapsamlısı ve en faydalı olabileceğini düşündüğümüz teşvik. Ama sanayiciler olarak biraz beklentilerimizin gerisinde gidiyoruz. Bu ifadeyi kullanmamın nedeni bürokrasiden kaynaklanan sorunlar diyebilirim. Herkes birbiriyle koordineli çok ciddi çalışmalar içerisindeyiz. Valiliğimizin davet ettiği müteşebbisleri yeri geliyor biz havalimanından alıp araziyi gezdirip teferruatını anlatıyoruz. Belediye başkanımız da Vali Bey de bu konuda çok hassas. 1 milyar 922 milyon gibi bir yatırım söz konusu. Bu sadece OSB’ye yapılan başvurular. Cazibe merkezi programı kapsamında yapılan başvuruların tamamı değil. Bu küçümsenecek bir rakam değil. 7 bin 400 civarı bir istihdam öngörülüyor.
ERKHABER: TOBB’un genel kurulunda gündeme gelen yerli otomobilin Erzurum’da üretilmesi konusuyla ilgili neler düşünüyorsunuz?
SAİM ÖZAKALIN: Erzurumlu STK’lar, Valilik ve belediye böyle bir düşünce hasıl olduğu zaman bunun etrafında toplanmama gibi bir düşüncemiz olamaz. Ama bazı realitelerde dikkate alınarak daha doğru, daha mantıklı projelerle gündeme gelmenin ben daha doğru olacağı kanaatindeyim. Tabi bu benim şahsi düşüncem. Tabi ki burada çıtayı çok yüksekten koyup da daha sonra bir hayal kırıklığı yaşamamak adına bizim önceliğimiz şu anda Erzurum’da sanayinin biran evvel faaliyete geçmesi hususunda elimizden gelen ne varsa en üst seviyede yapmak.
ERKHABER: Son olarak konuyla ilgili eklemek istediğiniz ne var?
SAİM ÖZAKALIN: İkinci etapta 43 parsel var. Ortalama parsel büyüklüğü 25 bin metrekare. Sadece OSB’ye başvuran 26 firma içerisinde Manesman var, Silah, ilaç ve savunma sanayiyle ilgili firmalar var. Halen daha bize yapılan başvurular var.
ERKHABER: Bugünden bakarsak burası da dolacak gibi. Şimdiden 3. OSB’nin çalışmaları yapılabilir mi?
SAİM ÖZAKALIN: Kanuni engel var. Buranın yüzde 75’i dolmadan, amacına uygun faaliyet göstermeden yeni bir OSB açmaya müsaade etmiyor. Bence de bu çok doğru bir karar. Mevcut sanayi bölgesi tam anlamıyla oturmadığı zaman yeni açılacak bir sanayi bölgesi hem kendine hem de buraya zarar verecektir. Yaşanmış örnekleri de var bunun. Kaldı ki bu 2. Kısmın büyüme ihtimali de var. Önemli olan sürdürülebilir firmaların buraya gelip yatım yapması. Teşvik bittikten sonra işini kapatma gibi eğiliminde olmayan firmaları buraya yerleştirmek çok önemli. Veri merkezi, çağrı merkezi gibi yatırımlar OSB’nin içinde olmuyor zaten. Buralara yatırım da üretim yapan firmalar ön planda tutuluyor. 2. Etap başladığı gibi hızlı devam etmedi. Bakanlıkta yapılan başvuruları ince eleyip sık dokuyor. Çünkü çok büyük yatırımlar. Biraz daha hızlı hareket edilebilir mi edilebilir. 1. Kısımda ki arazinin engebeli oluşundan dolayı orada ki yatımcılarla birlikte yapmış olduğumuz toplantılarda araziyi 5 ada olarak oluşturduk. OSB’de mühendislerin yaptığı çalışmalar doğrultusunda Büyükşehir belediye başkanımızın oradaki müteşebbislere verdiği söz var. Bu çok önemli oradaki dolgu ve kazı çalışmalarını belediyenin bünyesinde müteşebbise destek manasında yardımcı olacağım dedi. Bizde zaten önümüzdeki hafta kendisiyle görüşüp yapmış olduğumuz plan projeleri götürüp buradaki desteklerini kendilerinden talep edeceğiz. Cazibe merkezi programı ilk çıktığında Erzurum sadece seracılık ve kış turizmiyle ilgili yatımlarla sınırlandırılmıştı. Biz ticaret ve sanayi odası olarak gerekli girişimleri yaptık ve bunun sınırını genişlettik. Yönetim olarak biz üzerimize düşen ne varsa hazırladık. Önemli olan teşvik alan firmaların bürokrasi engeline takılmaması.
(ÖNEMLİ NOT: RÖPORTAJ YAYINA HAZIRLANDIĞI GÜNLERDE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI MEHMET SEKMEN, MÜTEŞEBBİSLERE VERDİĞİ SÖZÜ YERİNE GETİREREK DOLGU VE KAZI ÇALIŞMALARINI BAŞLATMIŞTIR)
