Kayıt altına alınarak biyometrik kimlik verilen 2 milyon 746 bin Suriyeliye vatandaşlık verilmesiyle ilgili ayrıntılar..
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın, Suriyelilere vatandaşlık verilmesi için çalışma başlatıldığını açıklamasıyla, Türkiye'ye sığınan ve 2 milyon 746 bini kayıt altında olan yaklaşık 3 milyon Suriyeli ile ilgili strateji çalışması önem kazandı.
Türk vatandaşlığı koşullarının, Suriyeliler için esnetileceği belirtiliyor. Hükümet, yasadaki vatandaşlığa hak kazanma koşullarını taşımayan Suriyelilerin ve diğer ülkelerden gelen mültecilerin beklemeden vatandaşlığa alınması için nasıl bir yol uygulanacağı üzerinde çalışıyor. Bunun için ya şu anki Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığa alınma işlemi uygulanacak veya Vatandaşlık Kanunu’nda yapılacak bir değişiklikle Suriyelilerin vatandaşlığa alınması kolaylaştırılacak. Bu konuda Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü çalışma yürütüyor.
Hürriyet'te yer alan habere göre; entegrasyonda ‘Türkiye’deki Suriyelilere yönelik Politikalar ve Stratejiler İçin Çerçeve Belgesi’ne göre, 7 bakanlık ana sorumlu kurum. 14 destek kurumu, STK’lar ve özel sektörün katkısıyla yürütülen çalışmayla Suriyelilerin entegrasyonu, ‘sığınma, eğitim, sağlık, ekonomik ve çalışma hayatı, sosyal uyum, yerel yönetimler, güvenlik, sivil toplum’ gibi 8 ana dalda eğitim çalışmasıyla sağlanacak.
Suriyeliler, diğer yabancılar gibi nitelikli iş gücü veya yatırım koşulunu sağlamaları durumunda Turkaz kart uygulamasından da yararlanabilecekler. Entegrasyon eğitimine tabi tutulan ve burada uyum sağlayan Suriyelilere vatandaşlık yolu açılacak. Sosyal uyumda zedeleyici herhangi bir davranışta bulunan veya kamu düzenini bozan kişiler, vatandaşlık için başvuru hakkını yitirecekler. 8 ana kriteri yerine getiren ve vatandaşlık için başvuracak Suriyelilerde ise“toplumsal ve kamu düzenine uyum, sosyal uyum, yeteri seviyede Türkçe biliyor olması, adli sicil kaydının temiz olması, suç kaydının bulunmaması, Türkiye vatandaşı olacağında nasıl bir katkı sağlayacağı” kriterlerine bakılacak. Bu kriterleri yerine getiren ve vatandaşlık için başvuran Suriyeliler için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, “Vatandaşlığa kabul edilip edilmeyeceğini, vatandaşlığa uygunluğunu” inceleyerek rapor verecek.
İstihbarat incelemesinden de geçirildikten sonra uygun rapor verilen Suriyeliler Türkiye vatandaşlığına kabul edilecek.
Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin, eğitim, sağlık gibi sosyal haklardan yararlanmaları, suça karışanların takibi için 2013 yılında biyometrik kimlik çalışması başlatıldı. AFAD koordinasyonunda yürütülen çalışmada parmak izi, kimlik ve ikamet bilgileri alınan 2 milyon 746 bin Suriyeli, biyometrik kimlik verilerek kayıt altına alındı. Suriyelilere böylece “geçici koruma statüsü” de verilmiş oldu. Kayıt altına alınan Suriyeliler, bulundukları kentin dışına çıktıklarında ise sağlık ve eğitim hizmetlerinden faydalanmak için kayıtlarını revize ediyor.
Suriyeliler vatandaşlığa geçtiklerinde çalışma hayatlarındaki birçok sınırlama sona erecek.
MEVCUT DURUM: Suriyeliler çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışamıyor veya çalıştırılamıyor. / Suriyeliler, geçici koruma kayıt tarihinden 6 ay sonra çalışma izni almak için Çalışma Bakanlığı’na başvuruda bulunuyor. / Mevsimlik tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacaklar, çalışma izni muafiyeti kapsamında. / Yalnızca Türk vatandaşları tarafından icrasına izin verilen iş ve meslekler için izin verilmiyor. / Sağlık ve eğitim alanında ön izin alma şartı bulunuyor. / Çalışma Bakanlığı’nca, çalışma izinleri için değerlendirme kriterleri belirleniyor. Farklı işyeri istihdam kotaları da uygulanabiliyor. / Kamu düzeni, kamu güvenliği ya da kamu sağlığı yönüyle çalışma izni verilmesinde sakınca görülen illerde, çalışma izni durduruluyor. / Bir işyerinde çalışan Suriyelilerin sayısı, Türk vatandaşlarının sayısının yüzde 10’unu geçemiyor.
VATANDAŞ OLUNCA: Çalışmak isteyen Suriyelilerin 6 aylık bekleme süresi sona erecek. / İstedikleri sektöre geçecekler. / ‘İşyerindeki sayıları yüzde 10’u geçemez’ sınırlaması da kalkacak.
MEVCUT DURUM: Temel ve acil sağlık hizmetleri kapsamındaki tedavi ve ilaçlardan katılım payı vermeden faydalanabiliyorlar. Sağlık hizmetini ikâmet adresinde almaları şartı bulunuyor. Üniversite, sağlık uygulama ve araştırma merkezleri ile özel hastanelere ancak sevk halinde gidebiliyorlar.
VATANDAŞ OLUNCA: Gelir testinde belli bir sınırın altında geliri olduğu belgelenen Suriyelilerin sağlık sigortası primleri devlet tarafından ödenecek. Bunun dışında kalanlar ise primlerini yatıracak. Ayrıca hastaneye ve eczaneye gittiklerinde de katılım payı verecekler.
MEVCUT DURUM: Suriyeliler şu anda Türkiye’de mülk edinemiyor.
VATANDAŞ OLUNCA: Mülk edinme hakları olacak.
MEVCUT DURUM: Seçme ve seçilme hakkını da kullanamıyor.
VATANDAŞ OLUNCA: Seçme ve seçilme hakları olacak. Milletvekili, belediye başkanı, belediye meclis üyesi, muhtar seçilebilecekler, yaşadıkları yerlerdeki yönetimlerin belirlenmesinde etkin olacaklar.
MEVCUT DURUM: Askerlik yapamıyorlar.
VATANDAŞ OLUNCA: Askerlik hizmeti yükümlülüğüne tabi olacaklar.
MEVCUT DURUM: Suriyeli mülteciler Türkiye’deki devlet okullarına ve geçici eğitim merkezlerine kaydolabiliyor. Geçici eğitim merkezleri, Suriyeliler için özel olarak açılmış eğitim kurumları niteliğinde. Üniversitede ise kontenjan dahilinde sınavsız okuma hakları bulunuyor.
VATANDAŞ OLUNCA: Türk vatandaşlarıyla aynı sınırlamalar kapsamında okula gitme hakları olacak. Üniversite içinse sınava girme zorunluluğu gelecek.
Mevcut vatandaşlığa alma mevzuatında değişiklik yapılmayacak. Mevcut mevzuatta yer alan genel prensipler de geçerli olacak.
Mevzuatta vatandaşlığa geçişin iki yolu var: Birincisi, vatandaşlık koşullarını yerine getiren ve vatandaşlığı hak edenler. İkincisi ise Bakanlar Kurulu kararıyla, vatandaşlık hakkı henüz edinilmeden vatandaşlığa alma yolu. Hak edenler zaten vatandaşlığa alıyor. Açıklanan çalışma, yasadaki hak kazanma koşulları beklenmeden hükümetin kararıyla vatandaşlık.
Vatandaşlığa alımlar, kayıtlı Suriyeliler arasından yapılacak.
Vatandaşlık talep edenlerle ilgili kapsamlı araştırma yürütülecek. Güvenlik ve istihbaratın ‘sorun yok’ raporu şart olacak.
Avrupalılar, Amerikalılar üniversite mezunlarını tercih ediyor. Vatandaşlığa aldıkları Suriyelilerin yüzde 80’inden fazlası öğretmen, doktor, mühendis gibi meslek gruplarından. Oysa, Türkiye’de 3 milyon Suriyeli yaşıyor ve onlara eğitim ve sağlık hizmetleri konusunda o kalifiye insan kaynağına Türkiye’nin ihtiyacı var. Onlara öncelik verilecek. Türkiye’de yatırım yapacak girişimciler de vatandaşlıkta öncelikli olacak.
Nüfus işleri genel müdürlüğü ile göç idaresinin kurduğu bürolar başvuruları toplayacak. Bu bürolarda vatandaşlığa alma prosedürleri başlatıldı. Kayıtlardan takip edilen, uluslararası kabul görmüş belgeleri olan bilim insanı, sanatçı, sporcu ve uzmanlar gibi kalifiye Suriyeliler için talep beklenmeden de harekete geçilebilir. Kaynak: ensonhaber
